Choroba Parkinsona – objawy
Co łączy św. Jana Pawła II z „księciem ciemności”, zmarłym niedawno wokalistą Black Sabbath, Ozzym Osbournem? Obaj cierpieli na chorobę Parkinsona – postępującą chorobę przewlekłą, która prowadzi do obumierania komórek nerwowych odpowiedzialnych za syntezę dopaminy – substancji ważnej dla koordynacji ruchowej, odczuwania przyjemności czy uczenia się.
Objawy choroby Parkinsona:
- drżenie,
- spowolnienie ruchowe,
- sztywność mięśniowa.
Jednak już na wiele lat przed wystąpieniem tych objawów pacjenta powinny zaniepokoić zaparcia, zaburzenia węchu czy krzyki podczas snu. Jeśli takie incydenty się powtarzają – idź do lekarza.
Głęboka stymulacja mózgu (DBS)
Mitem jest, że choroba Parkinsona dotyczy tylko osób w podeszłym wieku. Coraz częściej chorują młodsi – nawet czterdziestolatkowie. W przypadku diagnozy leczenie zawsze zaczyna się od farmakoterapii. Najczęściej lekarz zleca lewodopę, która pomaga uzupełnić niedobór dopaminy w mózgu. W zaawansowanych przypadkach, gdy leki nie przynoszą już wystarczającej ulgi, lekarz może skierować chorego na głęboką stymulację mózgu (DBS – ang. Deep Brain Stimulation) – zabieg chirurgiczny polegający na wszczepieniu stymulatora w obszary mózgu odpowiedzialne za ruch.
Stymulatory najnowszej generacji „uczą się pacjenta” – dostosowują impulsy elektryczne do aktywności mózgu, co pozwala na bardziej precyzyjne i skuteczne leczenie. Pacjenci mogą korzystać z aplikacji mobilnej do śledzenia objawów, parametrów stymulacji i komunikacji z lekarzem, co ułatwia zarządzanie terapią. Co ważne, pacjenci ze stymulatorami nowej generacji mogą bezpiecznie przechodzić badanie rezonansem magnetycznym.
Tętniaki mózgu – objawy i leczenie
O wielkim szczęściu może mówić Emilia Clarke, aktorka znana z „Gry o tron”. W 2011 r., podczas wizyty w siłowni, pękł jej tętniak mózgu. Aktorka opisywała nieznośny ból głowy jako taki, jakby „opaska elastyczna zacisnęła się jej na mózgu”. Na szczęście pomoc przyszła w porę. Clarke przeszła minimalnie inwazyjną operację, która uratowała jej życie. Dwa lata później poddała się kolejnej operacji – zabezpieczenia drugiego tętniaka mózgu.
Tętniaki mózgu to choroba tętnic – miejscowe poszerzenia naczyń krwionośnych, które mogą pęknąć i spowodować krwotok podpajęczynówkowy. Wiele tętniaków długo nie daje objawów.
Objawy tętniaka mózgu pojawiają się najczęściej w chwili pęknięcia:
- nagły, bardzo silny ból głowy,
- sztywność karku,
- nudności i wymioty,
- światłowstręt.
Śmiertelność w ciągu 30 dni od krwawienia podpajęczynówkowego jest wysoka i według różnych źródeł waha się między 32% a 67%.
Leczenie tętniaków mózgu polega na klipsowaniu (chirurgiczne zamknięcie tętniaka specjalnym klipsem) lub embolizacji. Embolizacja polega na wprowadzeniu cewnika do naczynia krwionośnego i wypełnieniu tętniaka specjalnymi spiralkami lub innymi materiałami, aby zapobiec jego pęknięciu. Najnowsza technologia pozwala na zamknięcie tętniaka przy pomocy pojedynczego urządzenia wprowadzanego do jego worka, które odcina przepływ i zapobiega pęknięciu.
Udar mózgu – tu liczy się czas
Równie wiele szczęścia co Emilia Clarke miała Sharon Stone, która w 2001 roku przeżyła udar krwotoczny mózgu – stosunkowo rzadką postać udaru, stanowiącą 15% wszystkich przypadków. Aż 85% to udary niedokrwienne, a taki dotknął m.in. Jacka Rozenka, który przez 2,5 roku walczył o powrót do normalnego życia.
Udary to najczęstsza przyczyna niepełnosprawności dorosłych i trzecia przyczyna zgonów w Polsce. Statystyki mogłyby być dużo lepsze, gdyby pacjenci lub ich bliscy błyskawicznie reagowali na charakterystyczne objawy. Jeśli zaobserwujesz:
- jednostronny niedowład kończyn,
- asymetrię twarzy (np. opadanie kącika ust),
- zaburzenia mowy, równowagi, problemy z widzeniem,
natychmiast dzwoń pod numer alarmowy 112 lub bezpośrednio na pogotowie – 999. Im szybciej zostanie wdrożone leczenie, tym większa szansa na uratowanie życia, odzyskanie sprawności i zmniejszenie ryzyka powikłań.
Leczenie udaru – tromboliza i trombektomia mechaniczna
W przypadku udaru niedokrwiennego kluczowe jest szybkie podanie leków trombolitycznych (tzw. tromboliza – do 4,5 godziny od wystąpienia objawów) lub wykonanie trombektomii mechanicznej w wyspecjalizowanych ośrodkach (do 6 godzin). Trombektomia polega na usunięciu skrzepliny z naczynia krwionośnego w mózgu za pomocą specjalnych narzędzi. Zabieg jest refundowany przez NFZ.
Neurolodzy podkreślają, że wobec ogromnej liczby przypadków udarów i konieczności rehabilitacji, potrzebne jest wdrożenie kompleksowej opieki nad chorymi – na wzór programu KOS-zawał.
Jak dbać o zdrowie mózgu i zapobiegać chorobom neurologicznym
Specjaliści podkreślają, że warto:
- regularnie uprawiać aktywność fizyczną,
- stosować zdrową dietę,
- kontrolować ciśnienie i poziom cholesterolu,
- unikać palenia i nadmiernego stresu.
Dbanie o zdrowie mózgu to najlepsza inwestycja w długie i sprawne życie.
