Czym różni się zima astronomiczna od kalendarzowej i meteorologicznej?
W zależności od przyjętej definicji początek pory roku może przypadać na trzy różne daty. Wyróżniamy zimę astronomiczną, kalendarzową i meteorologiczną, a każda z nich opiera się na innych kryteriach.
Zima astronomiczna
Zima astronomiczna jest ściśle związana z ruchem Ziemi wokół Słońca. Jej początek wyznacza przesilenie zimowe, czyli moment, w którym Słońce góruje w zenicie nad Zwrotnikiem Koziorożca – najdalej na południe, jak to możliwe. Na półkuli północnej oznacza to najkrótszy dzień i najdłuższą noc w roku.
Data początku zimy astronomicznej jest ruchoma i przypada na 21 lub 22 grudnia, w zależności od roku. Koniec astronomicznej zimy wyznacza przesilenie wiosenne.
W 2025 roku astronomiczna zima zaczyna się w niedzielę 21 grudnia.
Zima kalendarzowa
Zima kalendarzowa ma jedną, niezmienną datę rozpoczęcia – zawsze jest to 22 grudnia. To umowny podział, który nie zależy od zjawisk astronomicznych czy pogodowych. Kalendarzowa zima trwa do 21 marca, kiedy zaczyna się kalendarzowa wiosna.
Zima meteorologiczna
Najwcześniej, bo 1 grudnia, rozpoczyna się zima meteorologiczna i trwa do końca lutego (do 28 lub 29 lutego w roku przestępnym). Ten podział pór roku stosowany jest przez meteorologów i klimatologów, którzy dzielą rok na równe, trzymiesięczne okresy. Dzięki temu łatwiej jest analizować dane pogodowe w dłuższej perspektywie i porównywać warunki klimatyczne.
Nie tylko jedna zima – jak przyroda wyznacza pory roku
Poza trzema podstawowymi rodzajami zimy - astronomiczną, kalendarzową i meteorologiczną, wyróżnia się także inne, mniej formalne podziały:
- zima termiczna (klimatyczna) – zaczyna się wtedy, gdy średnia dobowa temperatura powietrza spada do 0°C lub poniżej,
- zima fenologiczna – związana jest ze stanem przyrody i okresem spoczynku roślin, gdy ustaje wegetacja.
Dlaczego daty początku zimy są różne?
Różnice wynikają z tego, do jakiego celu stosuje się dany podział:
- zima astronomiczna – zależy od ruchu Ziemi wokół Słońca i co roku może przypadać na inny dzień i godzinę,
- zima kalendarzowa – do porządku w kalendarzu,
- zima meteorologiczna – do analiz i statystyk pogodowych.
Kiedy zaczyna się zima w 2025 roku?
- zima astronomiczna: 21 grudnia 2025
- zima kalendarzowa: 22 grudnia 2025
- zima meteorologiczna: 1 grudnia 2025
