Powstała Lista Polskiego Dziedzictwa Filmowego
Filmoteka Narodowa (Instytut Audiowizualny) podjęła się trudnego zadania wyodrębnienia polskich produkcji filmowych, które mają szczególne znaczenie dla kultury i przedstawienia historii. Rok 2025 to jubileusz 70-lecia istnienia Filmoteki i z tej okazji powstała oficjalna Lista Polskiego Dziedzictwa Filmowego. Autorzy inspirowali się tworem amerykańskim, czyli Narodowym Rejestrem Filmowym Biblioteki Kongresu.
Celem inicjatywy było stworzenie listy filmów, które – oprócz kształtowania obrazu polskiej kultury – pokażą niezwykły proces przemiany technologicznej. W zestawieniu znalazły się znane wszystkim klasyki, dzieła wielkich mistrzów, ale i eksperymenty, animacje oraz filmy amatorskie. Warto podkreślić, że Filmoteka Narodowa od 2026 będzie corocznie dodawać do listy dziesięć kolejnych produkcji, a część z nich zostanie wyłoniona w formie plebiscytu.
Lista Polskiego Dziedzictwa Filmowego
„Pruska Kultura” – autor nieznany – 1980,
„Bestia” – Aleksander Hertz – 1917,
„Ludzie bez jutra” – Aleksander Hertz, 1919,
„Film z aparatu Oko (Gdynia) – autor nieznany – 1925,
„Mocny człowiek” – Henryk Szaro – 1929,
„Janko Muzykant” – Ryszard Ordyński – 1930,
„Mistrz Chochelka w opałach” – Jan Jarosz – 1935,
„Sztandar wolności” – Ryszard Ordyński – 1935,
„Droga młodych” – Aleksander Ford – 1936,
„Przygoda człowieka poczciwego” – Stefan i Franciszka Themerson – 1937,
„Dziewczęta z Nowolipek” – Józef Lejtes – 1937,
„Piętro wyżej” – Leon Trystan – 1937,
„Dybuk” – Michał Waszyński – 1937,
„Filmy eksperymentalne Pawła Binna” – Paweł Binn – 1934-1961,
„Polska kronika filmowa” – 1944-1995,
„Zakazane piosenki” – Leonard Bruczkowski – 1946,
„Wielka droga” – Michał Waszyński, Vittorio Cottafavi – 1946,
„Gimnastyka dla wszystkich” – Natalia Brzozowska, Konstanty Gordon – 1946,
„Ostatni etap” – Wanda Jakubowska – 1947,
„Pan Piórko śni” – Zenon Wasilewski – 1949,
„Przygoda na Mariensztacie” – Leonard Buczkowski – 1954,
„Ludzie z pustego obszaru” – Władysław Ślesicki, Kazimierz Karabasz – 1957,
„Był sobie raz” – Walerian Borowczyk, Jan Lenica – 1957,
„Ewa chce spać” – Tadeusz Chmielewski – 1957,
„Popiół i diament” – Andrzej Wajda – 1958,
„Ostatni dzień lata” – Tadeusz Konwicki – 1958,
„Dwaj ludzie z szafą” – Roman Polański – 1958,
„Eroica” – Andrzej Munk – 1958,
„Awantura o Basię” – Maria Kaniewska – 1959,
„Matka Joanna od Aniołów” – Jerzy Kawalerowicz – 1960,
„Muzykanci” – Kazimierz Karabasz – 1960,
„Krzyżacy” – Aleksander Ford – 1960,
„Rękopis znaleziony w Saragossie” – Wojciech Jerzy Has – 1964,
„Rysopis” – Jerzy Skolimowski – 1965,
„Archeologia” – Andrzej Brzozowski – 1967,
„Sami swoi” – Sylwester Chęciński – 1967,
„Schody” – Stefan Schabenbeck – 1968,
„Rejs” – Marek Piwowski – 1970,
„Trzecia część nocy” – Andrzej Żuławski – 1971,
„Perła w koronie” – Kazimierz Kutz – 1972,
„Na wylot” – Grzegorz Królikiewicz – 1973,
„Potop” – Jerzy Hoffmann – 1974,
„Sztuka konsumpcyjna” – Natalia LL – 1975,
„Człowiek z marmuru” – Andrzej Wajda – 1976,
„Elementarz” – Wojciech Wiszniewski – 1976,
„Barwy ochronne” – Krzysztof Zanussi – 1976,
„Wielka podróż Bolka i Lolka” – Władysław Nehrebecki, Stanisław Duls – 1977,
„Z mojego okna” – Józef Robakowski – 1978-1999,
„Ostry film zaangażowany” – Julian Józef Antonisz – 1979,
„Amator” – Krzysztof Kieślowski – 1979,
„Gadające głowy” – Krzysztof Kieślowski – 1980,
„Miś” – Stanisław Bareja – 1981,
„Kobieta samotna” – Agnieszka Holland – 1981,
„Tango” – Zbigniew Rybczyński – 1981,
„Vabank” – Juliusz Machulski – 1981,
„Krzyk” – Barbara Sass – 1982,
„Przesłuchanie” – Ryszard Bugajski – 1982,
„Akademia Pana Kleksa” – Krzysztof Gradowski – 1983,
„O-bi, o-ba. Koniec cywilizacji” – Piotr Szulkin – 1984,
„Medium” – Jacek Koprowicz – 1986,
„Ucieczka z kina Wolność” – Wojciech Marczewski – 1990,
„Psy” – Władysław Pasikowski – 1992,
„Wszystko może się przytrafić” – Marcel Łoziński – 1995,
„Dług” – Krzysztof Krauze – 1999,
„Miejsce urodzenia” – Paweł Łoziński – 1992,
„Że życie ma sens” – Grzegorz Lipiec – 2000,
„Katedra” – Tomasz Bagiński – 2002,
„Dzień świra” – Marek Koterski – 2002,
„Concorde” – Wilhelm Sasnal – 2003,
„Wesele” – Wojciech Smarzowski – 2004.
